De NMBS krijgt een bonus van 417.000 euro voor haar prestaties in 2024. Dat blijkt uit cijfers van de FOD Mobiliteit. Van de twaalf doelstellingen in het openbaredienstcontract haalde de spoorwegmaatschappij er slechts drie boven de norm: betere reizigersinformatie bij verstoord verkeer, lager energieverbruik en een verminderde CO₂-uitstoot. Zeven indicatoren – waaronder stiptheid en klanttevredenheid – bleven in de middenzone, terwijl twee belangrijke parameters zelfs onder de minimumnorm scoorden: de beschikbaarheid van het rollend materieel en het aantal reizigerskilometers.
Toch is er weinig reden tot trots. Volgens belangenorganisatie TreinTramBus blijft één op de tien treinen meer dan zes minuten te laat en worden maandelijks duizenden ritten geschrapt of haltes overgeslagen. Precies die problemen, die reizigers dagelijks voelen, maken geen deel uit van het bonussysteem. Ombudsrail wijst er bovendien op dat het aantal klachten over afgeschafte treinen en gebrekkige communicatie al jaren hoog blijft.
Het huidige systeem beloont dus vooral interne efficiëntie, maar niet de echte ervaring van de reiziger. Dat is moeilijk te verantwoorden voor een openbaar bedrijf dat jaarlijks miljarden aan publieke middelen ontvangt. Het is onbegrijpelijk dat een onderneming die haar kernopdracht – stipte en betrouwbare treinen aanbieden – niet haalt en toch beloont wordt met belastinggeld. Een bonus hoort prestaties te belonen, niet middelmatigheid.
In 2028 volgt een herziening van het openbaredienstcontract. Dan worden de prestatie-indicatoren en de bonus-malusregeling opnieuw geëvalueerd. Die oefening is een kans om het systeem eindelijk eerlijker en reizigersgerichter te maken. Bonussen moeten gekoppeld worden aan wat de reiziger écht ervaart: stiptheid, transparantie en service.
Tot die tijd blijft de vraag: als een bedrijf wordt beloond zonder te presteren, waarom zou het dan nog beter zijn best doen?
Bekijk hier het filmpje.
