Voor de federale regering zijn meer regels en meer controles de oplossing voor zowat elk maatschappelijk probleem. Dat zagen we ook deze week weer. Minister Vandenbroucke wil met zijn wetsontwerp over de verkoop van alcohol en tabak aan elke winkeluitbater de verplichting opleggen om aan iedereen die jonger lijkt dan 25 jaar een identiteitsbewijs te vragen. Wie dat niet doet, riskeert een sanctie.
Een uitbater die zich wil indekken, zal dus zelfs zijn vaste klanten — die hij al jaren kent — keer op keer om hun identiteitskaart moeten vragen. Dat is geen volksgezondheidsbeleid meer maar een ingebakken wantrouwen vanuit de ivoren toren.
Subjectieve regels
De maatregel is bovendien volkomen onwerkbaar. Wat betekent “er jonger uitzien dan 25”? De ene zal iemand van 30 nog vragen om een identiteitsbewijs, de andere zal een zeventienjarige doorlaten. Zelfs de Raad van State noemt dat een “subjectieve beoordeling” die van persoon tot persoon verschilt. Maar het is wel op basis van die subjectieve inschatting dat iemand een boete kan krijgen.
Uit angst voor een controleur zullen winkeliers overcompenseren en iedereen controleren. De overheid zegt te streven naar duidelijkheid, maar zorgt vooral voor onzekerheid — en frustratie.
De staat als supercontroleur
Nog verontrustender is dat de minister zijn beleid wil handhaven door het inschakelen van minderjarigen. Zij zullen als “mystery shoppers” winkeluitbaters moeten betrappen. Dergelijke manier van werken — minderjarigen onder een fictieve identiteit inzetten om volwassenen in de val te lokken — is ethisch bijzonder bedenkelijk.
Wie zo’n systeem opzet, ziet burgers niet als partners in een gezonde samenleving, maar als potentiële overtreders die enkel met controles, camera’s en sancties in het gareel kunnen worden gehouden.
Meer regels, meer ambtenaren
Om dat alles te organiseren moeten extra ambtenaren aangeworven. Want als er meer processen-verbaal komen, moeten er ook meer mensen zijn om administratieve boetes voor te stellen. Het is tekenend voor het denken van deze regering: telkens als iets niet werkt, creëert men een nieuwe laag controle en breidt men het aantal controleurs uit. Onze overheid moet worden afgeslankt maar met dit soort fratsen doet de regering gewoon het omgekeerde.
Open Vld is voorstander van maatregelen die de volksgezondheid beschermen. Dat is evident. Maar dat moet gebeuren met gezond verstand, niet vanuit achterdocht. Wie een samenleving bouwt op controle, krijgt geen vertrouwen maar verlamming.
Een overheid hoort burgers te ondersteunen, niet te bespioneren. Een overheid moet haar burgers informeren en leren te weerstaan aan ongezonde verleidingen. Minder regels, minder pesterijen, meer gezond verstand.
