De federale regering onder leiding van de Arizonacoalitie wil tussenkomen in de financiering van de snel stijgende pensioenlasten bij lokale besturen. Een noodzakelijke stap, maar de manier waarop deze steun verdeeld wordt, is volgens federaal parlementslid Irina De Knop (Open Vld) fundamenteel onrechtvaardig. Enkel de tien grootste steden van het land komen in aanmerking. Honderden kleinere en middelgrote gemeenten, zoals Lennik, blijven volledig in de kou staan. We zijn dan ook vast van plan om, wanneer dit wetsontwerp realiteit wordt, een procedure te voeren samen met andere gemeenten voor het grondwettelijk hof, want deze wetsontwerpen zijn fundamenteel onrechtvaardig en behandelen lokale besturen ongelijk.
“De pensioenfacturen van kleine besturen zijn procentueel vaak zwaarder dan die van grote steden. Dat wij voor deze steun volledig uit de boot vallen, is onaanvaardbaar,” zegt De Knop, die naast parlementslid ook burgemeester van Lennik en voorzitter van de brandweerzone Vlaams-Brabant West is.
Pensioensysteem wringt, bijdragen dalen, lasten stijgen
Door een beleidsmatige verschuiving kiezen steden en gemeenten steeds vaker voor contractuele medewerkers in plaats van statutair benoemden. Flexibeler en budgetvriendelijker, maar met een pervers gevolg: het pensioenstelsel voor statutaire ambtenaren is immers gebaseerd op bijdragen van actieve statutairen. En die groep slinkt snel.
Het gevolg? Lokale besturen worden verplicht een almaar stijgende responsabiliseringsbijdrage te betalen. Die verantwoordelijkheid is voor velen ronduit ondraaglijk. Ook al omdat de vergrijzing er zal voor zorgen dat de pensioenlast steeds verder oploopt. In Lennik alleen al bedroeg de pensioenlast in 2024 744 duizend euro om op te lopen tot 757 duizend euro in 2030. De basisbijdrage en de respobijdrage bedraagt voor de komende legislatuur (2024-2030) net iets meer dan 5 miljoen euro en dat in een gemeente met net geen 10.000 inwoners.
“We doen alle inspanningen om onze budgetten gezond te houden. We vervangen statutairen systematisch door contractuelen. Maar ondanks onze verantwoordelijkheid krijgen we geen enkele vorm van compensatie,” aldus De Knop.
Ook brandweerzones slachtoffer van scheeftrekking
De maatregel is volgens haar dubbel oneerlijk. Niet alleen worden kleine gemeenten uitgesloten van deze mogelijke extra pensioensteun: ook enkel brandweerzones met hun zetel in een stad van meer dan 100.000 inwoners krijgen financiële hulp. Voor de brandweerzone Vlaams-Brabant West – die kampt met jarenlange federale onderfinanciering – betekent dit opnieuw een verloren kans op eerlijke ondersteuning.
“De federale overheid erkent dat de pensioenfactuur een probleem vormt, maar helpt enkel een select clubje steden. Dat is niet solidair, niet rechtvaardig en niet toekomstgericht,” zegt De Knop.
Lokale besturen structureel benadeeld
De uitsluiting van Lennik komt bovenop de al bestaande benadeling via het Gemeentefonds, waarin kleinere gemeenten structureel onderbedeeld zijn. Lokale besturen worden zo meer en meer geconfronteerd met extra verantwoordelijkheden, zonder evenredige financiering. Ter vergelijking: Lennik ontvang 240€/inwoner vanuit het gemeentefonds, steden zoals Aalst of Dendermonde al gauw meer dan 500€/inwoner, om nog maar te zwijgen over steden zoals Antwerpen. Dat is een veelvoud.
“Als parlementslid, burgemeester én zonevoorzitter zie ik dit probleem vanuit drie hoeken tegelijk. En overal bots ik op hetzelfde: federale beslissingen die niet vertrekken vanuit de realiteit op het terrein. Dit wetsontwerp moet herbekeken worden, op basis van objectieve criteria zoals de pensioenlast in verhouding tot het gemeentebudget.”
Meer weten? Klik hier voor het interview op Ring TV.
