Tijdens het vragenuurtje van donderdag 20 november stelde ik een vraag aan de eerste minister over een verontrustende evolutie in dit land: een federale regering die steeds vaker kiest voor méér controle, méér databanken en méér wantrouwen tegenover haar burgers.
Steeds nieuwe systemen, meldplichten en toezichtmechanismen stapelen zich op. Of het nu gaat om het inkijken van de bankrekeningen van alle Belgen, het meelezen met jouw berichten of het centraliseren van alle doktersattesten in één databank: de reflex blijft dezelfde — meer controle, meer regels, meer wantrouwen. Burgers, zorgverleners en bedrijven worden steeds vaker behandeld als potentiële overtreders in plaats van als partners.
Een pijnlijk voorbeeld: het fraudegeval bij een thuisverpleegkundige
Het recente fraudegeval in de thuisverpleging toont dat patroon opnieuw. In dit dossier kon één persoon in slechts enkele jaren tijd de staat voor 3,5 miljoen euro oplichten. Iedereen is het erover eens dat fraude moet worden aangepakt — maar wat doet minister Vandenbroucke? Hij grijpt één dossier aan om een volledige sector te overladen met nieuwe regels en bijkomende controles.
Terwijl dit dossier net aantoont dat het probleem níét een gebrek aan regelgeving is, maar het gebrek aan handhaving. Deze zorgverlener stond al jaren op de radar en kon toch blijven doorgaan.
En dan komt de kernvraag: waarom heeft de minister, met zijn inspectieteam, geen klacht ingediend bij het parket? Dat had perfect gekund. Ze hadden zich burgerlijke partij kunnen stellen. In dat geval had het parket het onderzoek sneller kunnen voeren én had de betrokken persoon een beroepsverbod kunnen krijgen van de onderzoeksrechter— zoals in 2014 al eens gebeurd is in een gelijkaardig fraudegeval.
Maar dat gebeurde niet. In plaats daarvan wordt één mediatiek dossier nu gebruikt om een hele beroepsgroep te viseren en extra wantrouwen op te bouwen.
Een controlestaat lost geen problemen op
Dit toont precies wat er fout loopt: in plaats van gericht en doeltreffend in te grijpen, kiest de regering voor collectieve controle. Maar:
Meer controle vervangt geen goed beleid. Meer wantrouwen lost geen enkel probleem op.
We hebben nood aan een overheid die haar bestaande instrumenten gebruikt, verantwoordelijkheid neemt en naast haar burgers en zorgverleners staat — niet tegenover hen.
👉 Bekijk hier het filmpje van mijn vraag aan de eerste minister in het vragenuurtje van 20 november.
